Ιστορια

Ιστορικά η περιοχή ανήκε στο μακεδονικό βασίλειο της Ορεστίδος της Άνω Μακεδονίας. Το 197 π.χ. κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους, οι οποίοι επέτρεψαν στις πόλεις του βασιλείου να επανιδρύσουν το ελληνιστικό σύστημα του κοινού των Ορεστών. Στα πρώτα χρόνια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, ήταν ενταγμένη στην επαρχία της Μακεδονίας, ενώ μετέπειτα ενσωματώθηκε στην επαρχία της Θεσσαλίας. Γνώρισε πολλαπλές κατακτήσεις από τους Βούλγαρους, τους Νορμανδούς και κατά τη Φραγκοκρατία ανήκε στην επαρχία της Θεσσαλονίκης. Στη διάρκεια της οθωμανικής κατάκτησης ανήκε στον καζά Καστοριάς και στο σαντζάκι Κορυτσάς του βιλαετίου Μοναστηρίου.

Οι απαρχές των χωριών ανάγονται στα πρώτα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας, που είναι για την περιοχή πιθανότατα το έτος 1389. Οι μετακινήσεις πληθυσμών κυρίως από την Ήπειρο το 1390 και μεταγενέστερα, λόγω της πίεσης για αλλαγή θρησκεύματος, είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία των πρώτων οικισμών με πληθυσμό προερχόμενο από την Πρεμετή, το Βυθκούκι και την Κόσδιανη της Β. Ηπείρου. Μετά τη μάχη της Βάρνας (1444) το επαναστατικό κίνημα, που ξέσπασε, διατηρήθηκε για πέντε χρόνια στη Δυτ. Μακεδονία. Οι Μακεδόνες για να γλιτώσουν από τις καταπιέσεις, κατέφυγαν στα ορεινά με αποτέλεσμα τη δημιουργία οικισμών, όπως ήταν η Κλεισούρα, το Βογατσικό, το Κωσταράζι και το Λέχοβο.

Το Νυμφαίο και το Λέχοβο είχαν φορολογικές ατέλειες λόγω της υπαγωγής τους στη μητέρα του Σουλτάνου, ενώ στο Σκλήθρο, στην Αγραπιδιά και το Λιμνοχώρι εγκαταστάθηκαν μουσουλμάνοι. Οι κάτοικοι της περιοχής συμμετείχαν στα επαναστατικά κινήματα για την απελευθέρωση των υπόδουλων Ορθοδόξων. Το 1821 ήταν παρόντες στις μάχες στη Μολδοβλαχία υπό τον Γεωργάκη Ολύμπιο. Συμμετείχαν στη μάχη της Αλαμάνας εναντίον του Μουστάμπεη. Ενίσχυσαν και τον Πασβάνογλου στην προσπάθειά του να αυτονομηθεί από την Πύλη. Μετείχαν στον πόλεμο του Μαυροβουνίου το 1862. Στην επανάσταση του 1878 υπέστη αλλεπάλληλες καταστροφές από τα τουρκικά αποσπάσματα και τις ληστρικές επιδρομές πολλών ελληνικών σωμάτων.

Στο πλαίσιο του εθνοφυλετικού ανταγωνισμού εμφανίσθηκαν στο χώρο πράκτορες της αλβανικής, βουλγαρικής προπαγάνδας και ρουμάνικης προπαγάνδας. Στη διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα (1903-1908) η περιοχή ήταν πεδίο δράσεως των ελληνικών και των βουλγάρικων σωμάτων με πάρα πολλά θύματα και υλικές καταστροφές. Η περιοχή απελευθερώθηκε τον Νοέμβριο του 1913. Στη διάρκεια της Κατοχής ανήκε στο γερμανικό φρουραρχείο Αμυνταίου και λόγω της ισχυρής παρουσίας αντάρτικων ομάδων σε αντίποινα οι Γερμανοί πυρπόλησαν το Λέχοβο (23-27/7/1943) και στις 28-3-1944 εκτέλεσαν 14 άνδρες στην περιοχή Αετού, ενώ σημειώθηκαν εκτελέσεις στο Νυμφαίο και στα Ασπρόγεια.

Το μονοπάτι κινείται στους πρόποδες του όρους Βέρνο, διεξήχθησαν κάποιες από τις πιο σημαντικές μάχες του Μακεδονικού Αγώνα, της Εθνικής Αντίστασης αλλά και του Εμφυλίου Πολέμου. (Περισσότερο: Paths of Peace).

Στη διάρκεια του εμφυλίου μάχες θα σημειωθούν στo Λέχοβο (29-1-1947) και (29-30/4-1947) στο Νυμφαίο (29-30/4-1947) με πολλά θύματα.

Ηρώο πεσόντων 1920-22 και 1940-45 στο Σκλήθρο. (Περισσότερο: Paths of Peace). Routes: The View, The Black Stone
Μνημείο πεσόντων κατά την Γερμανική Κατοχή στο Αετός. (Περισσότερο: Paths of Peace).
Ηρώο ελληνοϊταλικού πολέμου στο Νυμφαίο. (Περισσότερο: Paths of Peace). Routes: The forest, The View.